Kempter, Jolanta2022-10-242022-10-242010Kempter J. (2010). Zmienność genetyczna wybranych populacji Certy Vimba Vimba (L.) na podstawie analizy molekularnej genu cytochromu B w aspekcie ochrony gatunku. Szczecin, Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, 70 s. ISBN 978-83-7663-070-0 https://hdl.handle.net/20.500.12539/1530978-83-7663-070-0https://hdl.handle.net/20.500.12539/1530Prowadzenie badań nad czystością gatunkową jest fundamentalnym elementem ochrony przyrody, o czym mówi Konwencja o różnorodności biologicznej. Wobec konieczności realizowania nałożonych na Polskę obowiązków, istnieje potrzeba prowadzenia badań umożliwiających genetyczną charakterystykę poszczególnych gatunków roślin i zwierząt, w szczególności gatunków zagrożonych. Do takich gatunków należy certa, która została wprowadzona do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt – tom I Kręgowce oraz na tzw. Czerwoną listę zwierząt ginących i zagrożonych. Oznacza to, że należy wprowadzać aktywne formy jej ochrony i wzmacniać jej populacje. Realizacja takiego zadania jest możliwa tylko w przypadku, gdy gatunek jest scharakteryzowany zarówno pod kątem biometryczno- morfologicznym, jak i genetycznym. Ze względu na niedostateczne informacje na temat certy bytującej w wodach Europy, w ramach niniejszej pracy określono i scharakteryzowano haplotypy wybranych jej populacji poprzez analizę restrykcyjną, oszacowano dywergencję pomiędzy poszczególnymi populacjami na podstawie analizy sekwencji fragmentu genu cytochromu b, wskazano fragmenty genu cytochromu b przydatnego w konstrukcji primerów do rozróżniania poszczególnych populacji certy, ustalono poziom różnorodności biologicznej badanych populacji certy w kontekście ich przydatności do utworzenia stada tarłowego i wykorzystania jako żywego banku genów oraz wskazano populacje z terenu objętego badaniami, które mogłyby stanowić potencjalne źródła pozyskiwania tarlaków do utworzenia stabilnego genetycznie stada tarłowego. Łącznie do analizy genetycznej wykorzystano DNA wyizolowane ze 137 osobników Vimba vimba pochodzących z 16 miejsc odłowu, zlokalizowanych w 8 krajach europejskich. Jako narzędzie badawcze wykorzystano analizę restrykcyjną oraz sekwencjonowanie pozyskanych wzorów restrykcyjnych. Umożliwiło to wyłonienie 5 haplotypów w grupie 15 analizowanych populacji. Ze względu na ujemną wartość w teście Tajima stwierdzono, że zbadane polskie populacje certy są w regresie genetycznym. Prawdopodobnie dlatego dotychczas prowadzone zarybienia oparte o „stada lokalne” są mało skuteczne. Mając na uwadze poziom zróżnicowania cert z rzek Kolpy i Dunaju oraz jeziora Traunsee proponuje się przeprowadzenie próby skrzyżowania ww. populacji z polskimi (certą notecką i „pozostałą” reprezentującą haplotyp pierwszy), celem pozyskania stabilnego genetycznie materiału zarybieniowego. Pozyskane w ten sposób stabilne stado tarłowe może stanowić alternatywę do prac związanych z aktywną ochroną gatunku Vimba vimba, a nie jak dotychczas jego lokalnych populacji.plUznanie autorstwa 3.0 PolskacertagenetykarybyVimba Vimba (L)Dyscyplina::Nauki rolniczePraca habilitacyjna