Malinowski, RyszardProtasowicki, MikołajNiedźwiecki, EdwardMeller, EdwardSammel, AdamSzkudlarek, PiotrTreńczak, Karolina2022-02-282022-02-282015Malinowski R., Protasowicki M., Niedźwiecki E., Meller E., Sammel A., Szkudlarek P., Treńczak K. (2015). Anthropogenic Industrisols within Ewa Peninsula in Szczecin Port Part I. Stratygraphy and Chemical Properties. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 318(34)2, 29–40https://hdl.handle.net/20.500.12539/825The studies included initial industrisols (ecranic) on the peninsula Ewa in Szczecin port. Samples of these soils were collected from deep boreholes (to 13 m below ground level), whereas those of humus soils from the topsoil 0–25(30 cm) of sporadically occurring lawns. Port infrastructure did not allow sampling deeper strata. In stratigraphic structure of initial ekranosols, the surface layer, 2.7–4.4 m thick (mean 3.20 m) of sand, transported to improve the swampy terrain under construction, was distinguished. Transported material, obtained from dredging the nearby water bodies contributed to the compaction of Holocene formations (organic deposits and fen peat), visible at the depth 3.20–9.00 m. This sandy cover layer, under reinforced concrete slabs, contained 2–5% fraction <0.002 mm and only in its upper part, skeleton fractions of anthropogenic origin. It was characterised by pHKCl 5.7–8.0), a slight to 1% CaCO3 content, mean 7.0 g · kg–1 content of organic carbon and wide C : N 17.5 : 1 ratio, whereas the predominant organic layer of examined boreholes had pHKCl 4.9–6.7, organic carbon in the range 174.1–183.7 g · kg–1 and the ratio of C : N from 13.5 : 1 to 16.7 : 1. Comparison of topsoil properties of initial industrisols (ekranic) of thickness 0.25–1.50 m, with humus soils under squares, confirms the common origin of these sandy soil materials. Humus soils also contained 3–6% fraction <0.002 mm, similar reaction and CaCO3 content. Increased, in these soils, content of organic carbon to 28.6 g · kg–1 and in some cases even to 86.6 g · kg–1, and total nitrogen from 2.2 to 8.9 g · kg–1 resulted in a more beneficial ratio of C : N from 9.7 : 1 to 13.0 : 1. High accumulation of organic carbon and available phosphorus, potassium, and magnesium is, first of all, the effect of fertilisation and cultivation practices. The analysis of these properties shows how important role, in the ecosystem of urban and industrial-urban soils, is played by land utilisation, which is becoming a vital soil-forming factor.Badaniami objęto gleby industrioziemne inicjalne (przykryte) oraz idustrioziemne próchniczne występujące na półwyspie Ewa w porcie szczecińskim. Materiał do badań gleb inicjalnych (przykrytych) pozyskano z głębokich odwiertów (do 13 m p.p.t.), a do badań gleb próchnicznych z powierzchniowej 0–25(30 cm) warstwy sporadycznie występujących na półwyspie zieleńców. Pobranie materiału glebowego tych gleb z większych głębokości utrudniała infrastruktura portu. W budowie stratygraficznej gleb przykrytych-inicjalnych wyodrębniono powierzchniową warstwę o miąższości 2,7–4,4 m (średnio 3,20 m) piaszczystego materiału glebowego nawiezionego w celu uzdatnienia bagnistego terenu pod planowaną zabudowę. Nawieziony materiał, pochodzący m.in. z pogłębiania pobliskich akwenów, przyczynił się do kompakcji utworów holoceńskich (namułów organicznych i torfów niskich), które aktualnie ujawniają się na głębokości 3,20–9,00 m. Występująca pod płytami żelbetowymi piaszczysta warstwa nasypowa zawierająca 2–5% frakcji <0,002 mm i tylko w górnej części wykazywała frakcje szkieletowe pochodzenia antropogenicznego. Wyróżniał ją odczyn (pHKCl 5,7–8,0), niewielka do 1% zawartość CaCO3 i węgla organicznego średnio 7,0 g · kg–1 oraz szeroki stosunek C : N 17,5 : 1. Natomiast dominująca w badanych odwiertach warstwa organiczna charakteryzowała się pHKCl 4,9–6,7, zawartością węgla organicznego w granicach 174,1–183,7 g · kg–1 i stosunkiem C : N od 13,5 : 1 do 16,7 : 1. Porównanie właściwości wierzchniej warstwy gleb przykrytych o miąższości 0,25–1,50 m z glebami próchnicznymi skwerów potwierdza wspólną genezę tych piaszczystych materiałów glebowych. Gleby próchniczne zawierały bowiem także 3–6% frakcji <0,002 mm, podobny odczyn i zawartość CaCO3. Zwiększona w nich zawartość węgla organicznego do 28,6 g · kg–1 a w niektórych przypadkach nawet do 86,6 g · kg–1, oraz azotu ogólnego od 2,2 do 8,9 g · kg–1 spowodowały bardziej korzystny stosunek C : N od 9,7 : 1 do 13,0 : 1. Wysokie nagromadzenie węgla organicznego oraz przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu są przede wszystkim wynikiem stosowanych zabiegów nawożeniowych i pielęgnacyjnych. Z porównań tych właściwości wynika jak ważną rolę w ekosystemie gleb miejskich i przemysłowo-miejskich odgrywa sposób ich użytkowania, który staje się ważnym czynnikiem glebotwórczym.enUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polskaindustrisolspropertiesstratigraphic structuresbudowa stratygraficznagleby industrioziemnewłaściwościDyscyplina::Nauki rolniczeArticle